Anioły: Kim są i jaką rolę pełnią aniołowie

Anioły to niebiańskie istoty, które od wieków są ważnym elementem wielu kultur i religii. Często są przedstawiane jako posłańcy bogów, posiadający skrzydła i dysponujący wielką mocą i mądrością.

W tym artykule zbadamy koncepcję aniołów i ich rolę w różnych tradycjach. Od ich początków w starożytnych kulturach do ich współczesnych reprezentacji, zbadamy sposoby, w jakie anioły były rozumiane (a czasem i czczone) na przestrzeni dziejów.

Przyjrzymy się również różnym rolom, jakie według wierzeń pełnią anioły. Dowiecie się jak służą jako posłańcy, obrońcy i przewodnicy. Niezależnie od tego, czy jesteś osobą wierzącą, czy po prostu zainteresowaną intrygującym tematem, z pewnością znajdziesz tu coś dla siebie.

Skąd wzięły się anioły i czym są?

Słowo „anioł” pochodzi od greckiego słowa „angelos”, które oznacza „posłańca”. Uważa się, że źródłem takiego nazewnictwa jest hebrajskie słowo „mal’ak”, które również oznacza „posłańca”.

W różnych kulturach i tradycjach religijnych, anioły były określane różnymi nazwami. W chrześcijaństwie i judaizmie, są one często określane jako „anioły” lub „archanioły”. Ale w islamie są one nazywane „malaikah”, co jest podobne do hebrajskiego słowa. W Zaratusztrianizmie są znane jako ” Amszaspandowie”, co oznacza „szczodre-nieśmiertelne”.

Najstarsze przedstawienia aniołów i bytów podobnych do aniołów pochodzą z kultury sumeryjskiej i akadyjskiej. Sumeryjskie słowo dla anioła jest „lillu” i akadyjskie słowo jest „lilitu”, które oznacza „demon”, ale te nie były postrzegane jako złe byty. Raczej uważano je za duchy ochronne i posłańców.

Anioły w tradycji chrześcijańskiej

W Księdze Hioba, relacjonowane jest, że „Gwiazdy poranne wołały razem i wszyscy aniołowie śpiewali z radości” (Hiob 38:7), kiedy Bóg stworzył świat. Fragment ten sugeruje, że aniołowie byli obecni przy stworzeniu świata i uczestniczyli w wychwalaniu Boga i Jego dzieła.

Uważa się również, że Bóg stworzył anioły z wolną wolą, a niektóre z nich postanowiły zbuntować się przeciwko Bogu, kierowane przez Szatana (Lucyfera) i stały się demonami. Według tradycji chrześcijańskiej, niektóre demony to upadłe anioły.

Ale jaka była właściwie rola aniołów? Czy aniołowie siedzą w niebie i wypisują kwity?

Biblia opisuje aniołów jako czczących Boga oraz wykonujących Jego wolę i polecenia. Opisuje się je również jako zaangażowane w opiekę nad ludźmi (anioły stróże), a także dostarczanie wiadomości od Boga.

W Biblii aniołowie są często przedstawiani jako posłańcy, odpowiadający za komunikację między ludźmi a Bogiem. Działają również jako opiekunowie i przewodnicy, zapewniając ludziom pomoc i wskazówki w ich duchowej podróży.

Należy zauważyć, że Biblia nie precyzuje “codziennych” zajęć aniołów w niebie, a wiele z tego, co wierzy się o ich rolach, opiera się na interpretacji fragmentów biblijnych i tradycji.

Spotkania ludzi i aniołów w Biblii

Biblia opisuje kilka przypadków, w których aniołowie ukazują się ludziom i wchodzą z nimi w różne interakcje. Oto kilka interesujących fragmentów:

Pojedynek Jakuba z aniołem

.

Zniszczenie Sodomy i Gomory

W Księdze Rodzaju dwaj aniołowie zostają wysłani, aby zbadać niegodziwość miast Sodomy i Gomory. Aniołowie byli przybrali postać mężczyzn i zostali przyjęci w domu Lota. Mężczyźni z miasta, w tym przywódcy, dowiedzieli się o obecności gości i zażądali, aby Lot wydał im aniołów, aby mogli je zgwałcić. Lot odmówił i zamiast tego zaoferował tłumowi swoje własne córki. Aniołowie zainterweniowali, rażąc mężczyzn z miasta ślepotą, a następnie ostrzegając Lota i jego rodzinę, by uciekli z miasta, zanim zostanie ono zniszczone.

Zwiastowanie narodzin Jezusa

Według Biblii, anioł Gabriel ukazał się Maryi i wyjaśnił jej, że została wybrana przez Boga, aby urodzić syna, Jezusa, który będzie Mesjaszem i zbawicielem świata. Maria, będąc wierną i pokorną sługą Boga, przyjęła tę wiadomość z wiarą i zaufaniem: „Oto ja służebnica Pańska; niech mi się stanie według słowa twego” (Łk 1:38).

Zwiastowanie jest ważnym wydarzeniem w wierze chrześcijańskiej, ponieważ wyznacza moment, w którym Bóg stał się człowiekiem w osobie Jezusa Chrystusa. Rola anioła Gabriela w tym wydarzeniu podkreśla znaczenie aniołów jako posłańców Boga, przekazujących ludziom ważne wiadomości.

Aniołowie odgrywają również ważną rolę w narodzinach Jezusa. Według Biblii anioł ukazał się Józefowi we śnie, mówiąc mu, aby zabrał Marię i Jezusa do Egiptu, aby uciec przed planem króla Heroda (rzeź niewiniątek). Anioł wysyła również pasterzy do Betlejem.

Anioły w literaturze

Chociaż Biblia oraz Koran są najistotniejszymi źródłami, to nasze wyobrażenia na temat aniołów w dużej mierze opierają się też na innych tekstach.

Jednym z najważniejszych dzieł tego typu jest „Boska komedia” Dantego Alighieri. Poemat opisuje podróż przez piekło, czyściec i niebo, a anioły w dziele są przedstawione jako potężne i życzliwe postacie, które prowadzą bohatera w jego podróży.

Innym ważnym tekstem jest „Raj utracony” Johna Miltona. To jedno z najbardziej wpływowych dzieł literackich, które ukształtowały nasze wyobrażenie o aniołach. Napisany w XVII wieku, epicki poemat opowiada o upadku Szatana i jego zwolenników oraz ich buncie przeciwko Bogu. Poemat przedstawia złożony portret aniołów, z Szatanem i jego zwolennikami jako niegdyś pięknymi i potężnymi aniołami, które ulegają zepsuciu i wypadają z łaski, podczas gdy anioły wierne Bogu są przedstawiane jako bohaterskie i szlachetne postacie.

William Blake również prezentuje w swojej twórczości ciekawe ujęcie aniołów i tworzy coś na kształt własnej mitologii. Blake przedstawia je jako postacie, które są zarówno dobre, jak i złe, tak samo jako istoty boskie i ciemiężycieli człowieka.

Jak wyglądają anioły?

Nie mamy precyzyjnych informacji odnośnie wyglądu aniołów. Można zakładać, że w chwilach interakcji z ludźmi przyjmują oni formy bardziej “przyjazne”. Ale Biblia opisuje anioły na bardzo wiele sposobów. Czasami przedstawiane są jako życzliwe i pełne gracji istoty, ale niektóre anioły są opisane jako przerażające i straszne.

Jeden z najbardziej interesujących przykładów znajduje się w Apokalipsie, gdzie anioł opisany jest jako mający „twarz jak słońce, a stopy jego jak słupy ognia.” (Objawienie św. Jana, 10:1). Przedstawienie to ma wskazywać na autorytet i moc anioła oraz znaczenie przesłania, które przynosi.

Wygląd aniołów opisują też fragmenty takie jak Izajasza 6:2-3 „Nad nim były serafiny, każdy z sześcioma skrzydłami: Dwoma skrzydłami zakrywali swoje twarze, dwoma zakrywali swoje stopy, a dwoma latali. I wołali jeden do drugiego: „Święty, święty, święty jest Pan Wszechmogący; cała ziemia pełna jest jego chwały”.

Biblia nie podaje nigdy zbyt konkretnego opisu wyglądu aniołów, ponieważ są one istotami duchowymi. Współczesne wyobrażenia aniołów oparte są na ikonografii, która rozwijała się setki lat po narodzeniu Chrystusa.

Wiele dzieł sztuki na przestrzeni dziejów przedstawiało anioły z atrybutami takimi jak skrzydła, aureole i szaty. Na te wyobrażenia prawdopodobnie wpłynęła sztuka i ikonografia starożytnych kultur, takich jak Grecja i Rzym, gdzie skrzydlate postacie były powszechne w mitologii i sztuce religijnej. Na przykład greccy bogowie i boginie byli często przedstawiani ze skrzydłami i byli kojarzeni z miłością, pięknem i pożądaniem, podobnie jak Kupidyn/Eros jest przedstawiany w mitologii.

Czy anioły mają płeć?

W tradycyjnej sztuce i ikonografii chrześcijańskiej anioły są zazwyczaj przedstawiane jako skrzydlate istoty, posiadające zarówno cechy męskie jak i żeńskie. W innych tradycjach religijnych i kulturach wyobrażenie aniołów może się różnić i mogą być one przedstawiane z cechami charakterystycznymi dla różnych płci.

Na wielu obrazach, zwłaszcza w kulturze chrześcijańskiej, aniołowie mają jednak więcej cech typowo męskich. To niezwykle piękni mężczyźni o delikatnych rysach i jasnych włosach.

Ważne jest, aby zauważyć, że sposób, w jaki anioły są przedstawiane w sztuce, literaturze i kulturze popularnej, nie musi odzwierciedlać tradycyjnych wierzeń religijnych lub nauk o naturze aniołów.

Wielu artystów o upodobaniach homoerotycznych często wykorzystywało figurę anioła jako pretekst do malowania i rysowania swoich urodziwych kochanków. Tak robili na przykład Michał Anioł lub Caravaggio. 

Jakie są rodzaje aniołów i czym są chóry anielskie

Średniowieczna angelologia, która opiera się na tradycji biblijnej, uznaje dziewięć chórów anielskich, z których każdy ma inną rolę i obowiązki w hierarchii nieba. Pseudo-Dionizy Areopagita, chrześcijański mistyk i teolog, który żył w V lub VI wieku n.e., w swoich dziełach „Hierarchia niebieska” i „Hierarchia kościelna” zaproponował trzy główne triady aniołów:

Pierwsza triada, zwana również „nadniebiańską”, jest najbliżej Boga i jest odpowiedzialna za kontemplację i rozważanie boskiej natury. W skład tej triady wchodzą:

• Chór Serafinów: Najwyższy krąg aniołów, znany ze swojej miłości i oddania Bogu.
• Chór Cherubinów: Drugi najwyższy krąg aniołów, znany z wiedzy i mądrości.
• Chór Trony: Trzeci najwyższy krąg aniołów, znany z ich świętości i czystości.

Druga triada, znana również jako „niebiescy” lub „rozumni” aniołowie, jest odpowiedzialna za pośredniczenie między pierwszą a trzecią triadą oraz za przekazywanie im boskiej woli. Triada ta składa się z:

• Chór Dominiów: Czwarty najwyższy krąg aniołów, znany ze swojego autorytetu i mocy.
• Chór Cnoty: Piąty najwyższy krąg aniołów, znany z cudów i nadprzyrodzonych mocy.
• Chór Mocy: Szósty najwyższy krąg aniołów, znany z ochrony i obrony sfery naturalnej i nadprzyrodzonej.

Trzecia triada, znana również jako „wrażliwi” aniołowie, jest odpowiedzialna za zarządzanie i administrowanie fizycznym wszechświatem oraz za opiekę i ochronę ludzkości. Triada ta składa się z:

• Chór Księstwa: Siódmy najwyższy porządek krąg znany z zarządzania i organizacji aniołów i kosmosu.
• Chór Archaniołów: Ósmy najwyższy krąg aniołów, znany z komunikacji i obowiązków posłańca między Bogiem a ludzkością.
• Chór Aniołów: Dziewiąty i najniższy krąg aniołów, znany z opieki i ochrony ludzkości.

Warto jednak pamiętać, że wyobrażenia te nie są oficjalnie akceptowane i różnią się w różnych tradycjach religijnych.

Jaką rolę anioły mogą odgrywać w naszym życiu?

Anioły są przede wszystkim postrzegani jako posłannicy Boga. Wierzono, że są pośrednikami między ludźmi a boskością, a ich główną rolą jest przekazywanie wiadomości z nieba do nas na ziemi. Te wiadomości mogą przybierać formę snów, wizji, a nawet bezpośredniej komunikacji.

Innym powszechnym przekonaniem jest to, że anioły są opiekunami. Często są przedstawiani jako strażnicy, którzy nas obserwują i chronią przed szkodą (stąd „anioł stróż”). Niektórzy ludzie wierzą, że anioły są przydzielane każdej osobie od urodzenia i pozostają z nami przez całe życie, oferując ochronę i pomoc wtedy, gdy najbardziej jej potrzebujemy.

Oprócz ochrony i pomocy, wielu ludzi wierzy również, że anioły mogą zapewnić uzdrowienie. Anioły mają rzekomo moc leczenia chorób fizycznych, emocjonalnych i duchowych, i mogą oferować pocieszenie i ulgę w czasach trudności.

Niektórzy ludzie wierzą, że anioły mogą wpływać na nasze myśli i emocje, pomagając nam przezwyciężyć negatywne uczucia i odnaleźć spokój i szczęście. Mogą oni oferować inspirację i motywację, pomagając nam osiągnąć cele i realizować nasz potencjał.

Wiara w aniołów manifestowana jest odmiennie w różnych kulturach i religiach. Ale koncepcja aniołów jako potężnych i dobroczynnych istot jest jednym z podstawowych filarów religijności, przyjętym przez wielu wierzących. Bez względu na to, czy są postrzegani jako boscy posłańcy, opiekunowie, uzdrowiciele, czy źródła inspiracji, anioły zajmują szczególne miejsce w sercach i umysłach wielu ludzi na całym świecie.